Skale pomiarowe w statystyce

W statystyce niezmiernie ważne jest właściwe zebranie danych, czyli zmiennych, do czego służą różne rodzaje skal pomiarowych. Na wybór konkretnej z nich wpływ ma przede wszystkim rodzaj przeprowadzanego badania, a także dane, jakie badający chce zebrać. Spośród skal pomiarowych stosowanych w statystyce wyróżnia się cztery rodzaje, od których nazewnictwo przejęły również zmienne. I tak wyróżnia się zmienną nominalną, porządkową, przedziałową oraz ilorazową. Dwie ostatnie czasami łączy się w jedną grupę zmiennych ilościowych.

matematyka statystyka

Skala nominalna – wartości w tej skali nie są uporządkowane według określonego porządku, a jedyną relacją porównującą dwie wartości jest równość. Jedną z podgrup takiej skali są skale dychotomiczne, które przyjmują wyłącznie dwie wartości, np. odpowiedź na pytanie „tak” lub „nie”.

Skala porządkowa – w tym przypadku wartości są określone w pewnym porządku, np. ze względu na jakąś właściwość. Poszczególne przypadki można uporządkować według wskazanego kryterium, natomiast nie dostarcza ona żadnych innych danych. Dla przykładu wskazując wykonywany zawód jako „manager” lub „pracownik biurowy” wiadomo, że pierwszy z nich jest stanowiskiem wyższym, jednak nie wiadomo o ile.

Skala przedziałowa, inaczej zwana interwałową – w tym przypadku różnice między dwoma zmiennymi można obliczyć i mają one interpretację w świecie rzeczywistym, jednak dzielenie tych wartości przez siebie nie ma sensu, gdyż nie daje żadnego wymiernego wyniku. Przykładami zmiennych przedziałowych są daty, stopnie Celsjusza.

Skala ilorazowa – stosunki między zmiennymi maja interpretację w świecie rzeczywistym. Możliwe jest dzielenie zmiennych przez siebie, a ponadto skala ta posiada cechy poprzednich trzech skal. Jej cechą charakterystyczną jest posiadanie punktu zero, oznaczającego brak danej cechy. Skala ta pozwala na uzyskanie dokładnych wartościowo różnic pomiędzy badanymi cechami statystycznymi.

Skale pomiarowe pozwalają na usystematyzowanie wyników pomiarów uzyskanych w badaniu statystycznym.